Wymagania dotyczące techniczne stanowisk pracy

To dość ważne zdanie z Konstytucji Rzeczpospolitej jest bardzo często przywoływane podczas szkoleń z dziedziny BHP. Obowiązek zapewnienia owych bezpiecznych i higienicznych warunków pracy spoczywa zawsze na pracodawcy. Łatwo powiedzieć ale jak to ma wyglądać w praktyce?
Spawa jest dość obszerna. Dlatego należy sprawę podzielić na mniejsze zagadnienia. Jednym z nich jest zapewnienie właściwego stanowiska pracy.

Podstawa prawna

Podstawowym źródłem wiedzy na temat stanowisk pracy znajdziemy w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650

Najważniejsze definicje.

Aby mówić w ogóle o pomieszczeniach pracy należy najpierw zdefiniować najważniejsze pojęcia. Rozporządzenie zawiera dość dużo różnych definicji, ja wybrałem te które uznałem za najważniejsze.

pomieszczenie pracy – to pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w którym wykonywana jest praca.

Pomieszczaniami pracy nie są pomieszczenia w których:

• łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany roboczej jest krótszy niż 2 godziny,
• mają miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie odpowiednich warunków przebywania pracowników w celu ich obsługi
• jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezależnie od czasu przebywania w nich pracowników zajmujących się obsługą

pomieszczenie stałej pracy – to pomieszczenie pracy, w którym łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby przekracza 4 godziny

pomieszczenie czasowej pracy – pomieszczenie pracy, w którym łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby trwa od 2 do 4 godzin

miejsce pracy – miejsce wyznaczone przez pracodawcę, do którego pracownik ma dostęp w związku z wykonywaniem pracy

stanowisko pracy – rozumie się przez to przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę;

Wymagania dotyczące wysokości pomieszczeń

Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie może być mniejsza niż:

• 3 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia;
• 3,3 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

Wysokość ta może zostać obniżona pod dwom warunkami

1.  zastosowanie klimatyzacji
2.  uzyskanie zgody państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego

Osobiście znam zakłady pracy, które uzyskały i to bez większych problemów na możliwość obniżenia pomieszczeń pracy. Ale nie mogę dać głowy jak to jest w innych województwach.

Wysokość pomieszczenia stałej pracy może być zmniejszona do:

• 2,5 m w świetle:
  jeżeli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie więcej niż 4 pracowników, a na każdego z nich przypada co najmniej po 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia lub
  w pomieszczeniu usługowym lub produkcyjnym drobnej wytwórczości mieszczącym się w budynku mieszkalnym, jeżeli przy wykonywanych pracach nie występują pyły lub substancje szkodliwe dla zdrowia, hałas nie przekracza dopuszczalnych wartości poziomu dźwięku, a na jednego pracownika przypada co najmniej 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia;
• 2,2 m w świetle – w dyżurce, portierni, kantorze, kiosku ulicznym, dworcowym i innym oraz w pomieszczeniu usytuowanym na antresoli otwartej do większego pomieszczenia.

Wysokość pomieszczenia czasowej pracy nie może być mniejsza niż:

• 2,2 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia;
• 2,5 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

W pomieszczeniu o stropie pochyłym wymagania stosuje się do średniej wysokości pomieszczenia, przy czym w najniższym miejscu wysokość pomieszczenia nie może być mniejsza w świetle niż 1,9 m.

Oświetlenie

W pomieszczeniach stałej pracy należy zapewnić oświetlenie dzienne, chyba że jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologię produkcji, a na stosowanie oświetlenia wyłącznie elektrycznego pracodawca uzyskał zgodę właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego wydaną w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy.
Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.

Na temat oświetlenia więcej napisałem tu→

Ogrzewanie i wentylacja

W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę nie niższą niż:

• 14°C chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają
• 18°C w pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych

Powierzchnia

Na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy (co najmniej 4h dziennie) powinno przypadać co najmniej:

• 13 m³ wolnej objętości pomieszczenia
• co najmniej 2 m² wolnej powierzchni podłogi (nie zajętej przez żadne urządzenia techniczne, sprzęt itp.)

We wszystkich pomieszczeniach pracy, w których wykonywane są prace związane z obróbka skrawaniem metali należy zapewnić wentylację naturalną, mechaniczną lub obie jednocześnie. Wentylację naturalną mogą stanowić odpowiednio usytuowane otwory okienne, dachowe oraz kanały wentylacyjne. Natomiast w pomieszczeniach pracy w miejscach, w których występuje duże zapylenie, powinna być zastosowana wentylacja mechaniczna wywiewna.

Podłoga w pomieszczeniach pracy powinna być stabilna, równa, nieśliska, niepyląca i odporna na ścieranie oraz nacisk, a także łatwa do utrzymania w czystości

Wymagania dotyczące techniczne stanowisk pracy

Z moich doświadczeń wynika, że przepisy dotyczące stanowisk pracy są na ogół przestrzegane. Choć nie zawsze na sto procent. Warto przepisy znać  na przykład po to, by nie wynająć pomieszczeń biurowych, które nie spełniają wymogów zawartych w przepisach i nie narazić się na niepotrzebne kary.